فرا پارینه سنگی

دوره فرا پارینه سنگی یا میان سنگی از 18 هزار سال پیش شروع شد و تا 10 هزار سال پیش ادامه داشت. در این دوره بشر آگاهانه به جمع آوری غذا پرداخت و ابزار کارآمدتری همچون داس ساخته شد. همچنین بشر آموخت که می تواند برای آینده نزدیک خود غذا ذخیره کند. در غرب زاگرس ابزار برادوستی و در شمال البرز ابزار نوع زرزی استفاده می شد. ابزار فرا پارینه سنگی از ترکیب ریز تیغه های سنگی به شکل مثلث یا ذوزنقه با دسته های چوبی یا استخوانی درست می شد. در همین دوره بود که بشر سعی خود برای رام کردن حیوانات و کاشت دانه های گیاهی را شروع کرد. آثار تصویری به جا مانده از دوره های قبل مانند نقاشی های دیواری، نقوش حیوانی داشتند اما در این دوره برای اولین بار نقوش هندسی وارد هنر تصویری شدند.
در ایران در مناطق جنوبی دریای خزر مانند غارهای هوتو و کمربند، غار گمیشان، گنج دره ، تپه آسیاب و همچنین در حاشیه زاینده رود در غرب استان اصفهان آثار این دوره دیده شده است. در حفاری های غرب استان اصفهان تعداد 100 استخوان حیوانی از لاک پشت، آهو، بز کوهی، استخوان پرندگان یافت شد که در 15 هزار سال پیش از میلاد شکار شده اند. در خارج از ایران نیز در شمال شرقی سوریه، آنتالیا و کردستان عراق مراکز استقراری فراپارینه سنگی کشف و حفاری شده است.
تیغه سنگی- علی تپه- فراپارینه سنگی- موزه ملی ایران